Koop lokaal in Zeeuws-Vlaanderen!
Graan is de verzamelnaam voor de zaden van grassen. Rijst, tarwe, gerst en rogge zijn voorbeelden van granen. Van granen worden diverse graanproducten gemaakt zoals meel, brood, ontbijtgranen, couscous en pasta.
Tarwe is niet alleen de meest verbouwde graansoort, maar ook een van de belangrijkste voedselgewassen ter wereld. Er zijn verschillende soorten tarwe, zoals emmer, spelt, harde durum-tarwe en zachte broodtarwe. Volkoren tarwe is een belangrijke bron van vezels, vitamines en mineralen. Omdat tarwe gluten bevat, blijven mensen met een glutenintolerantie of -allergie best alert bij het consumeren ervan. Ook voor kinderen jonger dan zes maanden zijn producten met tarwe vanwege de gluten nog niet geschikt.
Teelt en seizoen
De tarwekorrels groeien in opgaande aren die bij wind zorgen voor een ruisende golfbeweging in het polderlandschap. De planten houden van een vruchtbare grond, veel zonlicht en warmte. Allemaal factoren die van invloed zijn op de grootte van de oogst. In Nederland wordt per jaar ongeveer 145.000 hectare gewone tarwe verbouwd. Het grootste gedeelte (125.000 hectare) is wintertarwe. Dit wordt in de herfst gezaaid, van half oktober tot half december. Hiervoor worden wintervaste rassen gebruikt.
Als in het najaar de zaaiomstandigheden slecht zijn of de wintertarwe uitvriest, zal er meer zomertarwe uitgezaaid worden. Het areaal zomertarwe bedraagt gemiddeld 25.000 hectare per jaar. Vanaf eind januari kan er begonnen worden met het zaaien ervan. De bakkwaliteit van zomertarwe is over het algemeen beter. De oogst van beide soorten is meestal in augustus of september.
Spelt en tarwe zijn graansoorten die nauw verwant zijn met elkaar. Spelt wordt beschouwd als een primitieve tarwesoort. Het wordt al eeuwenlang geteeld in verschillende landen in Midden-Europa, en meer recent ook in Canada en de VS. De laatste jaren wordt spelt steeds bekender bij de consument.
Soorten
Tarwe is een graansoort. Meel en bloem zijn vaak gemaakt van tarwe. Het zit verwerkt in diverse producten zoals brood, pannenkoeken, pasta en couscous. Er zijn verschillende soorten tarwe zoals emmer, spelt, harde durum-tarwe en zachte broodtarwe.
Volkoren tarwe is een belangrijke bron van vezels, vitamines en mineralen. Tarwe bevat gluten. Mensen met de aandoening coeliakie kunnen geen gluten verdragen.
Gerst: bevat de meeste vezels van alle volkorengranen, zo’n 40% meer dan tarwe. Dit graan is geschikt voor het brouwen van bier en de verwerking tot gort. Gerst was in Europa de eerste geteelde graansoort.
Gierst: dit is een verzamelnaam voor verschillende soorten granen. In Nederland zijn de soorten millet en sorghum verkrijgbaar. Gierst heeft goudgele, zwarte, witte of rode korrels die lichtzoet smaken.
Haver: is bijna altijd volkoren en bevat een speciaal soort vezels die kunnen helpen het LDL-cholesterol te verlagen. Ook bevat het iets minder koolhydraten en eiwit en juist iets meer (gezonde) vetzuren dan tarwe. Haver kan in havermout, ontbijtgranen en koek verwerkt zijn.
Rogge: bevat wat minder eiwit en zo’n 30% meer vezels dan tarwe. Roggekorrels zijn lang en grijsblauw tot geel van kleur. Rogge zit bijvoorbeeld in roggebrood, knäckebröd, ontbijtkoek, pepernoten en bloedworst.
Spelt: is nauw verwant aan tarwe en lijkt er dus qua samenstelling erg op.
Spelt wordt verwerkt tot meel en bloem en zit bijvoorbeeld in brood, crackers, koek, pannenkoeken en pasta.
Meel is het maalsel van granen, zoals van tarwe, rijst, rogge, enzovoorts. Niet te verwarren met bloem. Bloem is de aanduiding voor een fijngemalen meel van granen. De buitenste schilletjes, de zemelen en de kiemen van het graan zijn er uit gezeefd. Volkorenmeel wordt gemaakt door hele granen fijn te malen. In tegenstelling tot bloem wordt het daarna niet gezeefd. Hierdoor blijven zemelen en kiemen in het volkorenmeel aanwezig. Volkorenmeel is de gezondste keuze.
Culinair
Tarwe is vooral te vinden in brood, patisserie, koekjes, pasta, pannenkoeken, bindmiddelen, degen en beslag. Maar tarwe is ook in heel veel producten en bereidingen terug te vinden, waar je het niet direct verwacht. Denk maar aan bier of soja saus. Gelukkig zijn er voor mensen met een gluten allergie of intolerantie tegenwoordig steeds meer vervangers op de markt.
Bewaren
Tarweproducten zijn lange tijd houdbaar als ze koel, droog en donker bewaard worden. Sluit aangebroken verpakkingen goed af om ongedierte te voorkomen.
Leuk weetje!
Bloem kan langer dan 1 jaar goed blijven. De bakkwaliteit van meel en bloem gaat tijdens het bewaren wel achteruit. Het rijst dan minder goed.
Bronnen: Wikipedia, Culi Advies, Voedingscentrum
