Ook uien haal je hier uit je eigen regio, die koop je lokaal in Zeeuws-Vlaanderen. Uien zijn de onbetwiste nummer 1 in de top 10 van meest gegeten groente is in Zuid-Nederland en Vlaanderen ook wel bekend als (a)juin. In het West-Zeeuws-Vlaams โjรปรปnโ. Deze allrounder wordt wereldwijd in al zijn verschillende gedaantes gegeten. Bijna alle soorten hebben een sterke smaak en geur, die minder heftig wordt bij verhitting. Qua uiterlijk is de ui onmiskenbaar een bolgewas. De meeste soorten hebben รฉรฉn of meer papierachtige buitenste rokken om een gelaagde kern.
Teelt en seizoen
Net als prei, bieslook, knoflook en de sint-jansui, is de ui een bolgewas uit de Allium-familie. Kenmerk van deze gewassen is dat ze voedsel opslaan in een bol onder de grond. Deze bol overleeft de winter omdat hij veel suiker bevat. Daardoor vriest het gewas niet snel dood en kan de plant lang zonder voedsel. Dankzij deze ondergrondse voedselvoorraad zijn de bolgewassen in de lente de eerste planten die boven de grond komen. Het eerste jaar wordt uit het zaadje de bol gevormd. Pas in het tweede jaar gaat de plant bloeien om zich voort te planten.ย
Bij de teelt van uien in Nederland en Vlaanderen zijn o.a. de volgende teeltwijzen te onderscheiden:ย
- De teelt vanย zaai-uienย gebeurt op akkerbouwbedrijven en vindt voornamelijk plaats in Zeeland, Noord-Groningen, Noord-Friesland, Flevoland, Zuid-Holland en Noord-Holland. Ze worden vanaf de tweede helft van maart tot de eerste helft van april gezaaid. De oogst vindt, afhankelijk van het ras, plaats in augustus of september. De laat geoogste uien worden meestal bewaard. De buitenste rok droogt in tot een droge, strogele huid, die de bol tijdens de bewaring beschermt. Op beperkte schaal worden er ook rode uien geteeld.
- Deย eerstejaars plantuienย zijn kleine uitjes van รฉรฉn tot twee centimeter doorsnede. Zij worden bewaard in de winter en in februari of maart uitgeplant. Deze plantuien ofย tweedejaars-uienย worden geoogst vanaf begin juli tot half augustus. In Zeeuws-Vlaanderen zijn uien uit de streek het hele jaar door verkrijgbaar.
Uiensoorten
- De gele ui heeft een goudgele schil en is wit van binnen. Het vruchtvlees is stevig en heeft een pittige smaak.Wanneer je de gele ui bakt, wordt hij minder scherp en een stuk zoeter.
- De witte ui is een erg scherpe ui met een iets zoetere smaak dan de gele ui; ideaal om mee te bakken! Doordat hij niet karamelliseert in de oven, is deze ui perfect voor op de pizza.
- De rode ui leent zich dan weer prima om rauw te eten. Onder zijn dieprode, bijna paarse, schil huist een knapperige en lichtzoete smaakmaker. Bij het snijden veroorzaakt hij minder tranen dan zijn gele en witte familieleden.
- De sjalot is een klein, ovaal uitje met een gele of rode schil. Deze uiensoort staat bekend om zijn verfijnde smaak. De banaansjalot dankt zijn naam aan de langwerpige vorm. Kleiner dan een gewone uit, is deze smaakmaker ook zoeter van smaak. Vooral bij het verwarmen van de groente komt de zoete smaak goed naar voren.
- De lente-ui is een jonge, nog onvolgroeide geboste ui met blad. De smaak is mild, een beetje prei-achtig en de lente-ui leent zich prima om rauw te eten. Er zijn bolvormende en niet-bolvormende rassen. In tegenstelling tot de โhardschillige buitenrokโ van andere uien, kun je van de lente-ui ook de bladeren/stengels eten.
Culinair
De ui is een echte culinaire alleskunner; de mogelijkheden zijn eindeloos! Geef โm eens een hoofdrol; rauw, gekookt, gegrild, gestoofd, gebakken, gepoft, ingelegd in zuur, als compote, uiensoep, of als chutney. Maar natuurlijk is ook een bijrol denkbaar. Ui is een smaakmaker in stoverij, sauzen en soepen. Net zoโn culinaire allemansvriend als prei, wortel en knolselder.
Irritatie
Uien prikkelen (letterlijk) de zintuigen. Denk aan tranende ogen en een loopneus bij het snijden. Het snijden creรซert een zwavelverbinding die ervoor zorgt dat je ogen geรฏrriteerd raken en beginnen te tranen. Het komt er dus op aan om zo weinig mogelijk zwavel te laten ontsnappen! Je kunt dit voorkomen door uien in de koelkast te bewaren of door ze onder water te schillen. Overigens wekken niet alle soorten uien een dergelijk sterke reactie op.
Bewaren
Bewaar uien op een koele, donkere en droge plaats buiten de koelkast. Zo zijn ze enkele weken te bewaren. In een goed gesloten plastic zakje of bakje kun je stukjes ui tot drie maanden in de diepvries bewaren, bij een temperatuur van minus achttien graden Celsius.
Leuk weetje!
De ui is familie van de narcis; ook een bolgewas!
Bronnen: Wikipedia, Culi Advies, Voedingscentrum
